Ιδρύθηκε το 1996, με αφορμή την Κοινοτική Πρωτοβουλία LEADER II, και εξελίσσεται σε ένα καινοτόμο, πρωτοποριακό και αξιόπιστο μηχανισμό προσέγγισης της τοπικής ανάπτυξης, με συνεχώς διευρυνόμενο φάσμα δραστηριοτήτων.
Η Αναπτυξιακή Δράμας Α.Ε., συστάθηκε από φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης Α’ και Β’ βαθμού (συμμετέχουν όλοι οι Δήμοι του Νομού), από συλλογικούς φορείς του αγροτικού χώρου, των εργατικών και επαγγελματικών οργανώσεων, διάφορους συλλόγους κλπ, και στοχεύει σύντομα να επεκτείνει αυτό το ευρύ εταιρικό σχήμα σε λοιπούς φορείς δημοσίου συμφέροντος, σε δικτυωμένες επιχειρήσεις και σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου. Πέρα όμως από τη διευρυμένη βάση της, εκείνο που χαρακτηρίζει τον τρόπο διοίκησης και το έργο του στελεχιακού της δυναμικού, είναι η ικανότητα ανάλυσης των προβλημάτων αλλά και των δυνατοτήτων του Νομού και οι συνθετικές της προτάσεις στη χάραξη συγκεκριμένης αναπτυξιακής στρατηγικής, στο πλαίσιο βέβαια των προγραμμάτων που στηρίζει ή υλοποιεί και του ύψους των προϋπολογισμών που διαχειρίζεται. Στην εκτίμηση του έργου της Αναπτυξιακή Δράμας πρέπει να ληφθούν υπόψη τα δυσμενή χαρακτηριστικά του Νομού και ειδικότερα των περιοχών εφαρμογής των προγραμμάτων ευθύνης της.
Ο Νομός Δράμας είναι κατ’ εξοχήν ορεινός, μακριά από μεγάλα αστικά κέντρα και οδικούς άξονες, με μεγάλα ποσοστά εξωτερικής μετανάστευσης κατά τη δεκαετία του ’60, και εσωτερικής μετανάστευσης κατά τη δεκαετία του ’70. Παραδοσιακές καλλιέργειες όπως ο καπνός έχουν σχεδόν εγκαταλειφθεί και οι περισσότερες από τις βιοτεχνίες ετοίμων ενδυμάτων της δεκαετίας του ’80, με σημαντική απασχόληση του γυναικείου πληθυσμού, έχουν κλείσει ή μετεγκατασταθεί σε χώρες με φθηνό εργατικό δυναμικό.
Τα δυσμενή αποτελέσματα αυτής της κατάστασης και οι ανάγκες προσαρμογής στην Κοινή Αγροτική Πολιτική (Κ.Α.Π.) είναι ιδιαίτερα αισθητά στις ορεινές και μειονεκτικές περιοχές του Νομού, όπως αυτές χαρακτηρίζονται σύμφωνα με την οδηγία 75/268/ΕΟΚ. Οι πρώτες καταλαμβάνουν το 71,3% της έκτασης του Νομού και αριθμούν μόλις το 12,6% του πληθυσμού του ενώ, ορεινές και ημιορεινές μαζί καλύπτουν το 92,7% της έκτασής του και μόλις το 40% του πληθυσμού του.
Η αναπτυξιακή υστέρηση λοιπόν του Νομού Δράμας οφείλεται, στο μεγαλύτερο βαθμό, στα οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα των περιοχών αυτών. Συγκρίνοντας, για παράδειγμα, το μέσο οικογενειακό εισόδημα των κατοίκων τους, με αυτό των αστικών και ημιαστικών κέντρων, μπορεί και μόνο απ’ αυτό να κατανοήσει κάποιος το φαινόμενο της αστυφιλίας και της αποδυνάμωσής της, κυρίως όσον αφορά του νέους ανθρώπους. Επομένως, οι εθνικές και κοινοτικές πολιτικές για οικονομική και κοινωνική σύγκλιση, πρέπει πρώτα να εφαρμοστούν στις περιοχές αυτές.
Η Αναπτυξιακή Δράμας από την ίδρυσή της έγινε μια δυνατή φωνή στο Νομό, θεμελιώνοντας με μελέτες και συγκεκριμένα επιχειρήματα την άποψη ότι η ορεινότητα του Νομού όχι μόνο δεν είναι μειονέκτημα αλλά, αντιθέτως, είναι το ισχυρό συγκριτικό του πλεονέκτημα, αν συνδεθεί με την παρθένα φύση του και την ποιότητα των τοπικών του προϊόντων.
Μοναδικές φυσικές ομορφιές, όπως το αρχέγονο δάσος (μνημείο φύσης Φρακτού), το Χιονοδρομικό Κέντρο Φαλακρού, το Σπήλαιο του ποταμού Αγγίτη, το μνημείο του Διονύσου στην Καλή Βρύση κλπ, τα αγνά προϊόντα μιας εκτατικής κτηνοτροφίας, τα δασικά συμπλέγματα, τα φημισμένα τοπικά προϊόντα (πατάτα και φασόλια Κάτω Νευροκοπίου) και οι μικρές επιχειρήσεις που συνδέονται με την τοπική παραγωγή, μπορούν να αποτελέσουν τη βάση για μια αειφόρο ανάπτυξη.
Πέραν αυτών, ο Νομός Δράμας αποτελεί ένα μωσαϊκό πολιτισμών και παραδόσεων που ορισμένες, όπως τα Διονυσιακά δρώμενα, οι πυροβασίες κλπ, χάνονται στα βάθη των αιώνων. Με βήματα μεθοδικά και μελετημένα, η Αναπτυξιακή Δράμας αξιοποίησε το επενδυτικό εργαλείο LEADER II και συνεχίζει με τα Ολοκληρωμένα Προγράμματα Ανάπτυξης Αγροτικού Χώρου (Ο.Π.Α.Α.Χ.) και το LEADER + να κάνει πραγματικότητα μια σύλληψη, που αρχικά φάνταζε μακρινό όραμα, αλλά σήμερα μπορεί επιγραμματικά να συνοψιστεί στο ρεαλιστικό τίτλο του Επιχειρησιακού της Σχεδίου:
«Νομός Δράμας – Οικότοπος Αναζήτησης και Δημιουργίας»
Αναζήτησε και σχεδίασε, με συμμέτοχο τον τοπικό πληθυσμό, με διαδικασίες «εκ των κάτω προς τα πάνω», την αναπτυξιακή στρατηγική των προβληματικών της περιοχών και προχώρησε στην υλοποίηση συγκεκριμένων μέτρων, δράσεων, έργων και ενεργειών, και το αποτέλεσμα άρχισε ήδη να είναι ορατό.
Με το LEADER II δημιούργησε ένα επενδυτικό κλίμα, ανύπαρκτο κατά το παρελθόν, στις περιοχές αυτές και με πολυτομεακές παρεμβάσεις κάλυψε ένα μικρό μέρος των πολλών αναγκών τους. Για πρώτη φορά ο ορεινός όγκος απέκτησε 140 τουριστικές κλίνες, χωροταξικά κατανεμημένες, που μπορούν να προσφέρουν υπηρεσίες διαμονής και εστίασης υψηλού ποιοτικού επιπέδου.
Ενισχύθηκαν άλλα είκοσι εννέα (29) επενδυτικά σχέδια μικρών βιοτεχνιών και επιχειρήσεων με αντικείμενο την αξιοποίηση τοπικών προϊόντων (π.χ. συσκευαστήρια πατάτας), την κατασκευή έργων λαϊκής τέχνης και ενθυμικών αντικειμένων, την κατασκευή γεωργικών εργαλείων και ανταλλακτικών και την επιτόπου αξιοποίηση και εμπορία της γεωργικής και δασοκομικής παραγωγής.
Υλοποίησε τρία (3) έργα αναβάθμισης του περιβάλλοντος και προβολής – διατήρησης της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.
Παρέχοντας τεχνική στήριξη στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Περιβάλλοντος (Ε.Π.ΠΕΡ.), δημιουργήθηκε στην περιοχή Παρανεστίου – Σταυρούπολης ένα δίκτυο περιβαλλοντικών κέντρων και το καταπληκτικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας στο Παρανέστι, το οποίο εντάχθηκε στο πρόγραμμα του Υπουργείου Παιδείας σαν Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης για τους μαθητές και τους επισκέπτες της περιοχής.
Ως φορέας υλοποίησης του προγράμματος «Γραφείο Βιομηχανικής Αλλαγής» (Γ.Β.Α.), και σε συνεργασία με το Επιμελητήριο Δράμας, στήριξε τους τοπικούς επιχειρηματίες και πρόβαλε τις επιχειρηματικές ευκαιρίες στο Νομό.
Με το πρόγραμμα INTERREG II πραγματοποίησε εξειδικευμένες περιβαλλοντικές Μελέτες και έργα βιολογικά και τεχνικά για τη βελτίωση των βιοτόπων της άγριας θηραματοπανίδας στην ευρύτερη δασώδη περιοχή του Δήμου Παρανεστίου.
Στα πλαίσια της 2ης προγραμματικής περιόδου (Β’ Κ.Π.Σ.), η Αναπτυξιακή Δράμας υλοποίησε επίσης ένα σημαντικό από άποψη απασχόλησης πρόγραμμα, από τα επτά (7) συνολικά που υλοποιήθηκαν στη χώρα μας, το Τοπικό Σύμφωνο Απασχόλησης (Τ.Σ.Α.).
Με τη συνεχή καταξίωσή της στην πράξη, συμμετείχε και συμμετέχει σε διάφορες προγραμματικές συμφωνίες, αλλά και πολύ συχνά καλείται να εκφράσει την άποψή της σε θεσμοθετημένα όργανα και αναπτυξιακούς φορείς με τους οποίους έχει άριστη συνεργασία.
Βοήθησε στη σύνταξη των Τοπικών Αναπτυξιακών Προγραμμάτων, παρέχει τεχνικές συμβουλές στους Δήμους – μετόχους της, όποτε της ζητηθεί, και στηρίζει με την εμπειρία της τις δημιουργούμενες Αναπτυξιακές Δημοτικές Εταιρείες.
Κατά την περίοδο 1996 – 2001 η συσσωρευμένη γνώση της Αναπτυξιακής συμβαδίζει, με τη συμπλήρωση και αναβάθμιση του στελεχιακού της δυναμικού, το οποίο περιλαμβάνει οικονομολόγους, μηχανικούς, γεωπόνους, δασολόγους, περιβαλλοντολόγο, στελέχη δημόσιας διοίκησης κλπ.
Στην 3η προγραμματική περίοδο (Γ’ Κ.Π.Σ.), η Αναπτυξιακή Δράμας ακολουθεί την εξής στρατηγική για την ανάπτυξη των ορεινών και μειονεκτικών περιοχών.
Με το Ολοκληρωμένο Πρόγραμμα στις ορεινές περιοχές (Ο.Π.Α.Α.Χ.) συνεχίζει την πολυτομεακή παρέμβαση του LEADER II , ενώ με την πρωτοβουλία LEADER + έχει συγκεντρώσει τα «αναπτυξιακά πυρά της» στην οικοτουριστική ανάπτυξη των ορεινών και μειονεκτικών περιοχών.
Μετά την επιτυχή λειτουργία των πρώτων καταλυμάτων και τη γενικότερη προβολή της περιοχής, ο Νομός Δράμας άρχισε να γίνεται γνωστός σε εθνικό αλλά και διεθνές επίπεδο.
Βασικός στόχος του LEADER + είναι: να αποκτήσει ο Νομός Δράμας μια ταυτότητα, ως ένας νέος και προνομιακός τουριστικός προορισμός, με την ονομασία «η γη του Διονύσου», συνδυάζοντας το μοναδικό φυσικό του περιβάλλον με την ιστορία και τον πολιτισμό της περιοχής.
Στο πλαίσιο αυτό, ενισχύεται η υπάρχουσα τουριστική υποδομή με τη βοήθεια των δύο προγραμμάτων, χαράσσονται, χαρτογραφούνται και σημαίνονται νέες διαδρομές, μονοπάτια και χώροι παραμονής επισκεπτών, δικτυώνονται οι νέοι και οι παλιοί καταλυματίες και προσφέρονται σε επιλεγμένα τουριστικά γραφεία του εξωτερικού και εσωτερικού συγκεκριμένα τουριστικά πακέτα ποιοτικού εναλλακτικού τουρισμού.
Γύρω απ’ αυτό τον κύριο άξονα, προγραμματίζονται συνδυασμένες δράσεις που αφορούν συναφείς παρεμβάσεις, όπως προβολή, παραγωγή και διάθεση ποιοτικών τοπικών προϊόντων και ενθυμικών αντικειμένων, ενισχύονται δραστηριότητες οργανωμένων τουριστικών γραφείων, μονάδων εναλλακτικού τουρισμού κλπ.
Η επιτυχία αυτού του αναπτυξιακού σχεδίου μπορεί να δώσει σε μια μέχρι χθες άγνωστη και υπανάπτυκτη περιοχή μια τεράστια αναπτυξιακή ώθηση. Μπορεί να την αναζωογονήσει, όχι μόνο σταματώντας την αποδυνάμωσή της, αλλά δίνοντας ελπίδα και στους νέους ανθρώπους που την εγκατέλειψαν να επιστρέψουν και να δημιουργήσουν στον τόπο τους.
Η Αναπτυξιακή Δράμας δεν αμφιβάλει για την επιτυχία του σχεδίου της. Έχει επίσης εκτιμήσει τη φέρουσα τουριστική ικανότητά της περιοχής και έχει τεκμηριωμένη άποψη για την αειφορία αυτού του πολύτιμου φυσικού της πόρου.